Шке жапыште тӱня лийме разводы индийыште ик эн кӱкшытышт ӱлыкшӧОбществыште, шукыж годым, йӱла поянлыкшым эҥертыш улыт системыште, да юридически мужыр лийын, социал да чарымым ончен деч ойырла. Но социал-экономике вашталтыш, реформо пытартыш пел ийыште правовой ешараш лиеш, партнер-влак, поснак ӱдырамаш-влак, мужыран да ӧпке деч шӧрленыт, молан манаш шоналте. Социал институт-влак почмо толкын умбакыже глобализаций индешлымше гана индийыште, поснак олаште. Парым, метрошто да олаште илыше да пашам ыштен, утларак чӱчкыдын да экономике кылым параметр-влакше уло, нуным мужыран але тӧрсыржат тӧрсыр гыч лекташ таратен. Но Индий мужыраҥмым шӧрымӧ процедурым ожнысо семынак кодшо тӱняште ик эн кужун шуйна, тидын годым поснак, кунам тавалышын ик могыр гыч ойырлышна. Ӱлнӧ пуымо, шкеж деке процедурым кӱчык вуйлатыше разводыш пуа, тыгак тидын дене кылдалтше йодыш-влакым, йочан ӱмбалныже шулдыр семын, алиментым ойырлен да йодеш-индий договорла. Ойырлаш-тиде юридический мужыраҥмым шӧрымӧ. Индий ме-тиде мланде, тӱрлӧ религиозный общине, шке мужыраҥ нерген законна уло, тудат варьироваться процедурым ойырлат, увер почеш мерымат кычалаш мужыр ойырлен. Чыла индус, буддист да, да 1955 ийыште ушненна, ойырлымо нерген закон вики сикх Джайн йодын кертыда. Мусульман-влак дене, парсын мер-христиан-влак, вес могырышто, шке законжо, радамже ушнен да ойырлышна. Пелаш, сӱан нерген турло закон лӱм дене мер да йодеш кертат разводыш кастен, 1956. 1969 тыгак йот нерген закон сӱан лийын, моло калыкын тулаче деке сӱаныш ойырлымо нерген закон гына тӧрлымӧ. Ваш-ваш келшен пашам ойырымо шотышто правовой индий ойырлымаш кужу, куд тылзе жапыште суд кушто налаш минимум шыгыремденыт.
Туге гынат, окса да жап кӱлыт ойырлышо-влакын чотыштым шагалемдымаш налын кертам ыле, ваш-ваш келшен тыршеныт гын, мужыр ойырла.
Пуымо годым, тулаче-влак ваш-ваш келшен, тораште перен пуэн кертыда"титак деч посна ойырлет"1955 ийыште ушненна нерген закон вики 13б лончо дене келша. Ушненыт чыла, ала вара але марте тудын возымыжым, кузе сӱаныш нерген тӧртык (тӧрлаташ) 1976 ий закон, права дене пайдаланыме шотышто ваш-ваш келшымаш, ойырлымаш пуа. Но мланде тидым ышташ пуэн ойырлен, посна тиде марий да ватыжлан илаш кӱлеш, кеч мер ий.
Йодынвозыш йӧным пуа таратен, кок йолташын ончыктымыжо дене кучымо, ваш-ваш келшен процедурым суд пуымо документ-влак почеш ойырлымо радамым налын ойырлен районысо шотлалтеш.
Икымше толкынлан ваш-ваш келшен семын палыме петиций деч ойырлен, пырля лийше кок йолташ йодеш, молан верч кучедалме дене келшышын, судлан нунын гоч да тетла ойырлен кодын ок керт пырля лӱмеш шукталтеш. Куд деч вара тылзылан, кок кокымшо да ойырлаш судыш пуымо нерген нуно ваш-ваш келшышаш улыт йодынвозыш йодынвоз лекташ лиеш. Кок пеле коклаште кӱрылтыш тарванаш манын, ситышашлык жапым отчудить темлена мужыр, шке мужыраҥмым шӧрымӧ нерген пунчалже дене пужен манын. Колыштмо деч вара у вате-марий, тунар судья шукто гын, чыла йодмыжым шукташ лиеш да мом ышташ кӱлын негыз ойырлат, самырык вате-марий ойырлымаш нерген аклымыжым налын.
Ик эн тӱҥ йодыш, могай улмем пелашем дене кутырен келшен, ваш-ваш келшымышт дене нуно дене ойырлымо нерген йодын, йоча-влак ӱмбалныже шулдыр уло, алиментым вате, арвержым, погыжым толеш але"стерадиан"да кучылтмо процесс.
Туге гынат, ик жап ойырлаш ӱжеш гын латкандаш йодмашым пуымо нерген йодыт могыр гыч тылзын икымше тат гыч йодынвоз, йодам судым утыждене лийын. Умбакыже йодынвоз веле кӧнен огыл гын, ойырлымем пуаш келшен огыл, суд правам пуаш ок лий. Но палемдыде ок йод тылзе латкандаш ӱжеш гын, кок могырыш ойырлен коклаште ваш-ваш келшен негызше нерген суд пунчалым луктеш. Туге гынат, ом келше пар сугынь еҥ улмаш, да йӧн негызым ойырлышна. Тыгай годым, ик могырыш ойырлаш судыш пуэн, но тиде конкурсышто весет.
Тиде пашам процессыште чумырымо бракоразводный пуа.
Южо пала, могай шотышто индий гыч ик ватылан пуэн кертат разводыш: шке разводыш документым пуымо процесс, туге гынат, адвокатым тарленыт гыч тӱҥалеш.
Юрист пайдале улыт кӱлешлыкшым аклен огеш лий гын, ик-Индий налмаште правовой системе гоч эртен.
Тыгеракын, ик айдеме, ойырлен лийынат моштем тавалымаш пуа, тудо уэш, мо адвокат-тидланже законым сайын палыман веле огыл, брак мужыраҥме нерген закон дене келшышын, келшымаш ден ойырлаш логалын, а клиент тудым тыгак опытшо ситышын лийын сайын виктарен ялыш ойырлымо гыч суд паша лийын. Ала деч вара, иск адвокат да тудым решатлаш, могай разводыш пуымо негызеш, официально возаш да ойырлаш судыш пуаш йодмашлан келшен толыт. Законный представительышт дене пырля опеке ксерокопия тудо тыгай документым пуышаш улыт: тыште ушештарыме лийза, тиде мом опеке интересым, рашлыкше дене ушнен тудо юристлан чыла йӧным ышташ манын.
Тиде факт гына огыл пурталтыт, тудым ниялтем, марла кушто да кунам лекташ да пелашым кычалын, но муын да нерген, сӱан да нунын проблемыштым лийме семын аланыште, мучашыштыже мом бракоразводный опеке да процесс лектышыш шукта.
Адвокат дене опеке деч порым, тунар ӱшандарышын аргумент шкаланышт пайдам пуа клиентна пытартыш куштылгын ышташ лиеш. Икымше лиймыж нерген йодмашым пуымо деч вара ойырлаш, опеке пыштен кертат"kaladana"могай суд дене кычалаш искым пуышо документ полномочийым пуымо, юрист.
Тидын деч вара, кузе лиеш петиций судыш пашаш пуреныт, ешлан опеке да йот шижтараш колтен йодеш копийлан тудо лиеш, кече нерген йодам судым шолып ончыктымо тудо.
Тышечын, кычалмаш йожар бракоразводный процесс процесс правовой колтен. Алиментым, ойырлымем-кыл гына огыл тидын шулышо шкенжын. Ме ушненна-тиде социал институт-влак, тудым шӧрашат лиеш чыла еш коден каяш тораш. Тиде да кодо, да финанс гай Кугу степеньжым деч ойырла ӧрыш-тиде ӱдырамаш икымше улат кӱлешлыклан сатум налме йӧн гына огыл, посна-йӧрварым, вургемым да пӧртыш, но тыгак шол маншыла, локтылалтше йочажым дене ушнышаш верч тырша.
Шке интересым арала, эре системын материальный положенийыштым саемдыме тӧчен правовой индийысе ӱдырамаш, положенийже алиментым.
Алимент-тиде финанс полышым пуаш, еш да йолташ-влак дене ойырлымаш, мом ышташ жапым лияш йӧным ыштат. Алиментым правил семын, ӱдырамаш шарлен, нунын сурт возакым йӱла ӧршма кузе тыге лиймылан, тыге да йӧсӧ лиеш манын, шкаланда шке полшаш да йоча деч ойырла. Туге гынат, утаралтше чыла иктӧр экономике да кугу ӱдырамаш дене кыл нерген кӱвар концепцийым, кеч-могай ынде лийынат ала алиментым пеле гыч налын, состояний деч кажне финанс. Фактор-влак кокла гыч южышт, тудо пала, мо кӱлеш уло алиментым тӱлаш, кунар да кузе кужу: индийыште шуйнышо жапым кузе тиде процедурым ойырлен сите, эше неле ситуаций тӱҥалыт гын, сӱанат ик але кок мондалтыме. Договорла абориген-влак але тичмаш огыл правовой система нерген закон деч ойырла коклаште пеш пагалыше индийский. Туге гынат, брак мужыраҥме нерген ватыже 1955 ийыште индий законым вики гын, ойырлымем пуэн кертме шотышто ваш-ваш келшышаш йолташыже, америкыште да моло семынак, элыште ила. Вате гын йот элыште илен, нунын законым шотыш индийысе тиде тӧртык почеш эл ойырлат, ваш-ваш келшен гын веле тидын дене.
Ойырлымо годым эсогыл за рубежом эрта, тиде кеч-кунам сай манат, адвокатым тарленыт, индийысе ойырлымо нерген законым умылен, абориген-влакын договорла тӱкнымешке.
Лӱдмашан эмоций индий мужыраҥмым шӧрымӧ чыла процедурым йӧн ышталтеш, социальный да правовой нелылык. Ала деч посна, изи падырашымат моткоч мо шке опытнам, партнер-влак, поснак ӱдырамаш-влак, эсогыл нунын дене вашлийна да шке еш веле ойырла мер дискриминаций ойгыро. Тидын деч моло, давлений деч посна гын, кӧргыш шӱлалташ суд процесс ресурс ышта. Туге гынат, икмыняр кугыжаныш учрежденийже лийын, тыгак кугыжаныш огыл организаций, юридический консультацийын, полышым темлен, эсогыл южгунам тудо материал эмоций, вате-марий ойырленыт стадий. Тӱҥжӧ-тыныслык верч кучедалмаш ден шкем аралымаш умбакыже шӱлыш ӱшырген.
