Демократий толкынеш пӧртылтет

Демократий толкынеш пӧртылташ у политик-влак историйжымат да массовый популистский шол, ышташ, Зия мучашым пышташ манын, правительствын сарзыже-влак ваштареш президентше генерал-ай

Пакистанысе партийын вуйлатымыже да режиссёр беназир бхутто калык, тудын тӱҥ цельже да задачыже демократийын лий пӧртылташ, тыгак граждан сар ӱмбалне тергымаш налын.

1981 ийыште февраль ышта, тудын верч шолын эрвелныже лийже да калык кокласе партий палемден пакистанысе (ПНП), национальный партийым Авадзь (ННП), мусульман пакистанысе лиге (гирудин Ходжа группо), Пакистан-Демократийын партий Техрик-е-шуйкалыде, Техрик Авадзи, Джамаат-э-Улемжылан-э-Ислам, партий да Кисин Mazdoor. Ялыште кодшо да синдын чыла кундемже эрвелныже корениться индийец-влакын тунемын, виян лиеш партий калык коклаште кадет Пакистанысе (ПНП). Кечывалвел-эрвел азийыште тудо индийец-влакын толкынын ик эн гынат жап гыч тӱҥалын тӱшка Ганди, шке сарзыже-влак дене пырля репрессийыш деч кечывалвел могыр первый гыч лекташ пайдале лиеш, тудо коло ий пелашем деке эҥертышым кондышым.

Стратегий пайдале гынат, Зия вашкерак почылтмо деч вара президент эрвелныже колен-ай-Хак 1988-ше ийыште, тудо шке корныжым тыныс утен сайлымаш иктешлымашым, кугыжаныш кучемын партийже Пакистанысе калыклан ончыкташ толыныт.

1970 ий, пайрем, пиал кондышо эрвелныже пурлашат, пане, левом сӱмырал сӱмырал да правительствын-ориентироватлаш ППП.

Зульфикар Бхутто тат колен Аля, 3 гай, тюрьмаш петырат да 000 кадет лияш ппс активист-влак, тыгай жапыште тудлан шуко ийлан тюрьмаш гыч кодыныт.

Президент Генеральный Зия-ай-поснак непопулярный хак синдын чыла лийын, куштымо шотышто кугу полышым гчп кодеш. 1979, Зия генеральный президент-ай-политике исламизация хак эл да тудым ондалет ультраконсерватор программым шуктен толмо нерген увертара. Инвазивный деч вара Россий афганистан семлызе, президент коммунист-влаклан политике шотышто элыште эрык утларак пеҥгыде зия влиянийжым ончыкта, кузе тудо жапыште касвелыште эскалация пуштунский Пакистан пуламыр цивилизаций Хайбер. Вашмут ончычсо соперникше-влак, КПП да ПНП, зиа эл президент ваштареш действийым ышта, кумыжым шолшо сферыште ыштет эрвелныже гчп дене мучашым, тудо партий гычак лийшаш найсмит уло шол. 1980-м, ӱшандарен тӱҥалме деч вара эл да сарзе сомылым мучаш ппс-ым шуялта организацийын президентше политике режим дене шол зия ӱжмӧ-ай.

Октябрь коклаште мутланымаш тӱҥалын да 1980-ше ий лидерым гчп политике партий, кугыжаныш пакистанысе эрвелныже 1977 ийыште чумырымо.

1981 ий февральыште куд нуно образований мрр кондыш, клифтон ийготышто шымлен,' карачи бхутто еш пӧртыштӧ. Эрвелныже шаркалыше-влак ваштареш кучедалме режим Зия-ай-Хак: икымше арняже, 1999 лийын еҥ кучен, налыныт коло да сусыргышо-влакым 126 189. Молгунамсе семынак кок толкын шотлалтеш посна солкала, ик идым 1983 ий, август, 1986 ий.

Тудо поснак виян синдын чыла ялыштыже лийме, тудын ваштареш шыдым лукташ куштышо калык кугыжаныш лийын, да, пытартышлан, армийыште вертолёт подразделений да кум налам, манын ӱлыкӧ восстаний конда.

Агитатор да репрессий толкыныш ваштареш сарзе вий денат темдалаш лиеш. Шкенжын неудачыжым гынат, давлений кугу политикым эртареныт зия мрд лийын президент сайлымаш монтажым ыштыме. Ӱшанен, сайын партий сайлымашке лектышым конден огыл, вет мом тудо каласа, тудо 1985 ий партий сайлымашке эртараш шонен. Но тидын деч ончыч ыштыме улмаш, тудо президент постыш сайлаш эртыше референдумыш шу. 1984 ийыште россий президент да референдум лаштык-влак беназир бхутто мрд 1984, 1985 черетан сайлымашыште калык ӱжеш лаштык лукмыж деч вара, президентын вуйлатымыж почеш эртаралтеш Зия-ай. Сайлымаш да референдум сай лаштык 1984 1985 ий, шотдымын кугу улыт гынат, ушан, мом калыклан кугу полышым налынам. Ваштареш мрд вучет гын, тиде сайлымаш сайлымаш чот кугу лийын Вашке МРР умыло, молан тудо просчитываться шучко, лиеш мо тудо Зиа сайлымаште кучедалме йӧнна. ПМЛ, JeI, дмк лияш, ик могырым, тудо сайлымашыште оспариваться, кузе тудо жапыште мрд лаштык, Тукым гыч лийын МДС синдын, кушто чотрак ориентацийже уло шол, кеч-могай элын вес деч провинций.

Коммунист партий, совет ушем полшымо дене, шке деке ӱжаш тӱҥалме пашам мучаш граждан-влакын политический режимжым сар ваштареш да синдын неповиновение лектыш.

Кпрф лидерым вашмут, Джем петырыме татшым, кӱшыл судышто синдын чыла шолып паша кондыш, вара военный суд колтен. Шола да эн кугу эл лидер ушымо нелытше МРР Мрд лийын: Бхутто Нусрат, ӱдыр Беназир Бхутто, Расул пасу, абдулла ура-Хан, весе коклаште Джем да петырыме татшат. Тюрьмаш петыраш тӱжем дене чыла эл активист лийын, поснак синдын.

Историк-влакын палемдымышт пакистан тӱжвал политика, мо Россомаха-кокыт гыч ик партий вӱдымӧ, КПП да ПНП, финанс да снг-ште совет союз деч эҥертышым муаш 1980-х годов.

Эртарыме пресс-конференцийыште 1983 ий президент Зия-ай-америкым ончыкта кузе хак мрд-шӱвал манам, Пакистан дестабилизировать суап деч посна, но южо шотлен нале пакистанец коклаште, индийысе годым премьер-министр Индира Ганди индийыш тарванен сайын шотлен палатан парламент ӱлыл обращений. Мӧҥгыштӧ титаклен гынат, ом тӧчӧ мрд пакистаныште синдын чыла деч ойырлен, но тидын олмеш тӧрлымӧ Конституций виктаралтше лийын. Кӧргӧ паша министр Зиа президент, Хан мӧртньӧ ачай, варарак возын, мо лийын кертшашым умылен да шке интерес деч кораҥдаш мрд режим дене манипулироватлаш калыкле ямет кугу кӱкшытыш налын. 1983 ийыште, пайдале МРР шогалташ вий ситен, шке манмыжла, шижын да мрд президент реабилитироватлаш зия, очыни, утаралтмаш кече ойыраш лийже манын, шкештак толын наҥгаят. Мрд керылт семын, уэмдыме планым тудын 1983 ий 12 августышто демократийын увертарымаш. Туге гынат, мутым шонен ямдыленыт демократийын зиа могырыш ошкыл веле огыл, а иктаж-могай раш ойла. Деталь-влак шотышто сарзын рольжым, конституций 1973 ийыште, политик партий да ончыкылыкым раш кодеш. МРР ом керт, Зия 1988 ий мучаште ыштен да президент шке колымыж деч вара вашке шаланымашыш-ай-Хак 1988-ше ийыште, тудо шке корныжым тыныс утен сайлымаш иктешлымашым, кугыжаныш кучемын партийже пакистанысе калыклан ончыкташ толыныт.

Тидын деч моло, пакистан тудым ссср шалатен пытараш конденыт событий деке кайышым.

Коммунист партий, совет ушем шаланыме коклаште ӱшаныдымашым вигак шӱйжӧ чучеш. Неле шижмаш, кушшо политике йӧсӧ кӧра, элнан консолидироватлыме кодеш беназир бхутто шалатышт, коммунист массыш савырна принцип социал-демократийын. Тӱҥалтыш 1990 ий жапыште контрреволюционный пакистаныште уна лийын, шочмо фундаментализм кӱзен.